Białostoccy luteranie wspominali poprzedników

Zmiany polityczne wpłynęły na migrację ludności. W Białymstoku pojawiła sie grupa luteran. Zaczęli organizować ewangelickie nabożeństwa. Opiekę duszpasterską sprawował kapelan wojskowy. Z czasem Konsystorz zdecydował o powołaniu parafii. Po jakimś czasie władze przyznały parafii drewniany budynek na obrzeżach miasta...

 

Ta historia w stolicy Podlasia wydarzyła się dwukrotnie. Okazją, by ją przypomnieć, była przypadająca w niedzielę, 17 lutego 2008 r., 205-ta rocznica przeniesienia siedziby parafii z Zabłudowa do grodu nad Białą, a tym samym powstania w mieście parafii luterańskiej. W Białymstoku mieszkało wówczas około tysiąca ewangelików i przez jedenaście lat (od 1796 r.), odbywały się już nabożeństwa organizowane przez wojskowego kapelana. Zbór szybko się rozwijał, co było związane ze zorganizowaniem w mieście ośrodka administracyjnego i wojskowego.

 

 

Kiedy jednak po wojnach napoleońskich Białystok przeszedł we władanie Imperium Rosyjskiego sytuacja diametralnie się zmieniła. Dopiero wprowadzenie granicy celnej pomiędzy Imperium (po którego stronie znalazł się Białystok) a Królestwem Polskim znów poprawiło sytuację parafii. Połowa XIX w. była okresem masowych migracji przemysłowców, w tym wielu ewangelików, do miasta.

 

W przeddzień wybuchu I Wojny Światowej parafia liczyła blisko 10 tysięcy wiernych. Wojna jednak dosłownie zdziesiątkowała zbór (szacuje się, że w mieście pozostało do tysiąca ewangelików). Pomimo to parafia prężnie działała na polu diakonijnym, zyskując sobie uznanie społeczne. W okresie międzywojennym praca ta była kontunuowana i rozwijana.

 

II Wojna Światowa położyła jednak kres temu dziełu. W mieście i okolicy pozostało około 100 luteran. Nieregularnie na nabożeństwa dojeżdżali księża z Mazur. Piękny kościół został zabrany. W latach siedemdziesiątych kwestię tę uregulowała umowa, na mocy której użytkująca go parafia rzymskokatolicka odkupiła go od Konsystorza. W tym samym czasie doszło do zamknięcia parafii.

 

 

Dopiero rok 2002 przyniósł zmianę. W czercu tego roku odbyło się pierwsze nabożeństwo, a końcem września ponownie powołano do życia parafię. Początkowo liczyła kilka osób, dziś jest już kilkudziesięciu wiernych. Nabożeństwa od ubiegłego roku odbywają sie w użyczonym przez władze miasta obiekcie adaptowanym na potrzeby kaplicy.

 

Tam też odbyło się uroczyste nabożeństwo w 205. urodziny parafii. Kazanie wygłosił bp gen. bryg. Ryszard Borski, a liturgię komunijną prowadził bp Rudolf Bażanowski. W nabożeństwie wzięli udział goście ekumeniczni: prezbiterzy Kościoła Baptystów Ireneusz Dawidowicz, który wykonał utwór muzyczny oraz Piotr Dajludzionek; a także kurator Diecezji Mazurskiej prof. Jan Kisza i szef WKU ppłk Krzysztof Rogacz. Obecni byli też prawie wszyscy białostoccy luteranie, którzy dziękując Bogu za dzieło poprzedników modlili się, by już nigdy historia nie musiała się powtarzać.

 

Zdjęcia: A. Wonicka, J. Wigłasz

 

---