175 lat i ponowne poświęcenie Kaplicy Halpertów
Do wieloletniej tradycji Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Świętej Trójcy w Warszawie należą nabożeństwa Słowa Bożego odprawiane w Wielką Sobotę na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim. W tym roku, oprócz przeżywania Ewangelii Wielkiej Soboty, parafia obchodziła dwie ważne uroczystości – 175-lecie włączenia Kaplicy Halpertów do użytku liturgicznego oraz ponowne poświęcenie kaplicy po generalnym remoncie. Aktu poświęcenia kaplicy „Słowem Bożym i modlitwą Trójjedynemu Bogu dla Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Świętej Trójcy i dla wszystkich wyznających w Trójcy Świętej Jedynego Boga” dokonał ks. bp Mieczysław J. Cieślar, zwierzchnik diecezji warszawskiej, wraz z ks. radcą Piotrem Gasiem, proboszczem parafii.
Na nabożeństwie, oprócz licznie zgromadzonych parafian, obecni byli również zwierzchnik Kościoła ks. bp Janusz Jagucki, bp senior Janusz Narzyński, duchowni obydwu warszawskich parafii luterańskich, ks. prałat Mateusz Matuszewski, który przekazał pozdrowienia od abpa Henryka Hosera, ordynariusza diecezji warszawsko-praskiej Kościoła Rzymskokatolickiego oraz przedstawiciele władz, w tym poseł na Sejm RP, Michał Szczerba (PO), który wspierał parafię w trakcie realizacji projektu.
W kazaniu ks. bp Mieczysław Cieślar podkreślił nadzieję zmartwychwstania, płynącą z krzyża Golgoty oraz pustego grobu, z którą żegnamy naszych bliźnich. – To, co jest końcem naszych ludzkich spraw przez Chrystusa staje się nowym początkiem. Architektura wnętrza tej kaplicy, zwłaszcza wystrój ołtarza z postacią błogosławiącego zmartwychwstałego Chrystusa jest zaproszeniem, by nawet w tej najtrudniejszej chwili pożegnania i rozstania nie tracić nadziei, że miłość Jezusa prowadzi nas do bram wieczności (…) Jesteśmy w kaplicy mauzoleum. Tu są też groby jej fundatorów. Jest to wielkie świadectwo o dzieleniu się życiem nawet w obliczu śmierci. Tak nakazuje miłość, którą rozpoznajemy w Chrystusie – mówił biskup.
Po błogosławieństwie, którego udzielił ks. bp Janusz Jagucki, kurator parafii Andrzej Weigle przedstawił zrealizowany projekt remontowy Kaplicy Halpertów, który kosztował ponad 1,1 mln złotych. Sfinansowanie remontu było możliwe dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Stołecznego Konserwatora Zabytków. Dzięki zaangażowaniu Rady Parafialnej, a w szczególności koordynacji szeregu działań remontowo-konserwatorskich inż. Elżbiety Maliszewskiej, udało się doprowadzić Kaplicę Halpertów do dawnej świetności. Historię kaplicy i luterańskiej nekropolii zarysowała Maria Chmiel z Rady Parafialnej, która jest równocześnie działaczką Społecznego Komitetu Opieki nad Zabytkami Cmentarza Ewangelicko-Augsburskiego w Warszawie. To dzięki systematycznej pracy Komitetu udało się w minionym roku odnowić 280 zabytkowych nagrobków i innych obiektów na luterańskim cmentarzu.
Wkrótce uruchomiona zostanie wirtualna mapa cmentarza wraz z interaktywnym spacerownikiem, dzięki któremu będzie można poznać nie tylko dzieje warszawskiej nekropolii, ale i dokonania najważniejszych osób spoczywających na tutejszym cmentarzu. Oprawę muzyczną uroczystości zapewnił dr Jerzy Dziubiński (organy) oraz Włodzimierz Promiński (skrzypce).
D. Bruncz
CMENTARZ
Cmentarz Ewangelicko-Augsburski przy ul. Młynarskiej został założony w 1792 r., mniej więcej w tym samym czasie, kiedy powstał cmentarz rzymskokatolicki na Powązkach i cmentarz reformowany przy ul. Żytniej. Jest to pierwszy w Polsce cmentarz zaprojektowany przez architekta, co wyraźnie widać w czytelności układu alej. Jego plan w głównym zarysie jest dziełem Szymona Bogumiła Zuga (1733-1807), budowniczego kościoła Świętej Trójcy przy placu Małachowskiego. W czasach powstania kościuszkowskiego, a następnie listopadowego, mury i teren cmentarza były wykorzystywane jako linia obrony wojsk polskich. Cmentarz ucierpiał w 1939 r. oraz w czasie powstania warszawskiego. Zniszczeniu i naruszeniu uległo prawie 60% substancji zabytkowej, cennych pomników i grobowców, w tym kaplica Halpertów. Wraz z budynkiem kancelarii spłonęły księgi i archiwum cmentarne, co po wojnie uniemożliwiło zlokalizowanie miejsc pochówku wielu wybitnych i zasłużonych osobistości. Kartoteki cmentarne trzeba było odtworzyć na podstawie spisu z natury. Od momentu powstania cmentarza pogrzebano na nim ponad 100 tysięcy osób.
Na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim spoczywają między innymi: Szymon Bogumił Zug, Jan Chrystian Schuch i Jan Chrystian Kamsetzer - architekci, Piotr Tepper - bankier i finansista, Samuel Bogumił Linde - autor pierwszego słownika języka polskiego, Michał Szubert - twórca Ogrodu Botanicznego w Warszawie, malarze Zygmunt Vogel i Wojciech Gerson, muzycy Wilhelm Troszel, Gustaw Frieman i Karol August Freyer, przemysłowcy Emil i Jan Wedlowie, Ludwik Krzywicki – socjolog, prof. Stanisław Lorentz - dyrektor Muzeum Narodowego, orędownik odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie oraz liczne grono wybitnych osobistości ze świata nauki, przemysłu i kultury, współtworzących przez z górą dwa stulecia nowoczesne oblicze Warszawy i kraju.
KAPLICA HALPERTÓW
Ufundowana przez Marię ze Słuckich Halpertową dla uczczenia pamięci jej męża Salomona jako mauzoleum rodzinne, a zarazem kaplica przedpogrzebowa. Zaprojektowana została przez Adolfa Schucha (1792-1880), dekoracja rzeźbiarska w tympanonie jest dziełem Pawła Malińskiego. Kamień węgielny pod budowę położono w roku 1833, prace zakończono dwa lata później. Uroczystej konsekracji kaplicy, w obecności fundatorki, licznie zgromadzonych parafian i władz kościoła, dokonano 27 marca 1935 r. Odegrano wówczas okolicznościową kantatę, napisaną specjalnie przez Józefa Elsnera do słów Henryka Bogumira Spiessa. W latach 60. XIX w. kaplica została przebudowana przez Jana Kacpra Heuricha (1834-1887). Figura Chrystusa na ołtarzu (1931) jest repliką rzeźby Stanisława Lewandowskiego, stojącej na grobie Emila i Jana Wedlów.
Odbudowana ze zniszczeń wojennych kaplica została ponownie przystosowana do swojej pierwotnej funkcji w latach siedemdziesiątych XX wieku.