1 listopada 2024
1 listopada Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP obchodzi dwa święta: Pamiątkę Umarłych i Pamiątkę Świętych Pańskich.
Zwykle w tym czasie luteranie odwiedzają groby swoich bliskich, choć w tradycji luterańskiej zmarłych wspomina się w ostatnią niedzielę roku kościelnego, tak zwaną Niedzielę Wieczności (koniec listopada). Jest ona poświęcona przemijaniu, śmierci i eschatologii.
Obchodzona 1 listopada Pamiątka Umarłych to czas wspominania tych, którzy odeszli, a zarazem okazja, by prosić Boga o pociechę dla wszystkich zasmuconych. Podczas nabożeństw odprawianych na cmentarzach luteranie modlą się o pewność wiary, jaką posiadał ap. Paweł, który w liście do Rzymian pisał: „Jestem tego pewien, że ani śmierć, ani życie, ani aniołowie, ani potęgi niebieskie, ani teraźniejszość, ani przyszłość, ani moce, ani wysokość, ani głębokość, ani żadne inne stworzenie nie zdoła nas odłączyć od miłości Bożej, która jest w Chrystusie Jezusie, Panu naszym” (Rz 8, 38-39). Takie świętowanie Pamiątki Umarłych umożliwia spotkanie ze Słowem Bożym i wspólną modlitwa.
Warto równocześnie zaznaczyć, że luteranie nie modlą się za dusze zmarłych. Ludzka modlitwa nie jest w stanie zmienić sytuacji zmarłego. Nie obchodzi się też Dnia Zadusznego. Luteranie nie uznają istnienia czyśćca (brak o nim wzmianki w Piśmie Świętym). Nie ludzkie wysiłki, lecz Bóg w Jezusie Chrystusie dokonuje zbawienia i z łaski ocala człowieka. Luteranie odrzucają instytucję tzw. mszy za zmarłych. Msza może być sprawowana tylko dla żyjących, bo Komunia Święta służy pokrzepieniu tylko żyjących, tych, którzy jedzą i piją ciało i krew Pańską.
1 listopada obchodzona jest również Pamiątka Świętych Pańskich. Chociaż święci nie są w luteranizmie (i ogólnie w Kościołach protestanckich) identyfikowani z postaciami beatyfikowanymi lub kanonizowanymi przez Kościół jako instytucję. Świętym jest każdy człowiek prawdziwie wierzący w Jezusa Chrystusa jako Zbawiciela. Kryterium świętości jest więc tożsame z żywą wiarą w Boga, jako tego, który odkupił ludzkość swoją własną krwią. Tak rozumiany święty pozostaje więc normalnym człowiekiem, choć nadal posiada grzeszną naturę. Dlatego luteranizm za Marcinem Lutrem określa kondycję człowieka wierzącego jako „usprawiedliwionego grzesznika”, tzn. żyjącego wiarą w Boga, ale ciągle jeszcze podległego grzechowi. Różni się to od rzymskokatolickiego rozumienia terminu „święty”. W dniu Świętych Pańskich luteranie dziękują Bogu za wszystkich żyjących i zmarłych, prawdziwie wierzących chrześcijan.
Ponieważ w okolicy Pamiątki Umarłych porządkuje się groby bliskich, wiele luterańskich parafii apeluje, by nie kupować plastikowych zniczy i sztucznych kwiatów: Ograniczając niepotrzebne odpady można pokazać troskę o stworzenie i otaczający świat. Przed świętami organizowane są też akcje sprzątania cmentarzy ewangelickich i spacery śladami zasłużonych ewangelików.
W 2024 r. zwierzchnik diecezji cieszyńskiej bp Adrian Korczago po raz kolejny zaapelował o włączenie się do akcji Fundusz dla żywych, by wspominając bliskich zawsze pamiętać o żywych, którym nadal można pomóc! (www.cieszynska.luteranie.pl). W apelu zachęcił do umiarkowania w dekorowaniu grobów zmarłych i zasugerował, by zamiast nadmiaru kwiatów i zniczy, wspierać potrzebujących. Bp Korczago podkreślił znaczenie pomagania żyjącym, zwłaszcza w kontekście tegorocznej powodzi. Zwrócił też uwagę, że ograniczając ilość zniszczy i plastików pomagamy także naszej planecie, ograniczamy jej zanieczyszczenie oraz zmniejszamy koszty utrzymania cmentarzy.
