Oświadczenie Kościoła w sprawie ochrony życia (1991)

Życie w rozumieniu chrześcijańskim powinno być zawsze rozpatrywane w kontekście wiary w Boga, jako Stworzyciela i dawcy wszelkiego życia. Jest ono nie tylko zagadnieniem ontologicznym i antropologicznym, lecz także teologicznym, podjętym przez księgi bibijne Starego i Nowego Testamentu oraz przez Księgi Symboliczne Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, zawierające obowiązujący wykład Pisma Świętego.

Do podstawowych tematów objawienia Bożego należy świadectwo o Bogu jako źródle życia (I Mojż. 1,1 nn; Ps. 36,10) o Bożej obronie życia (I Mojż. 8,21.22) oraz o prowadzeniu człowieka do etycznej postawy szacunku dla życia (II Mojż. 20,13; Mat. 5,21) i podejmowania praktycznych działań w opiece nad życiem. Świadectwo to pojawia się już w opisie stworzenia, zostaje wzmocnione w decyzji Boga wobec Kaina, narasta w opisach zawieranych przez Boga z człowiekiem kolejnych przymierzy, dochodzi zaś do swego szczytu we wcieleniu Syna Bożego, Jezusa Chrystusa, zarówno w Jego postawie wobec cierpienia człowieka, jak i w Jego dziele zbawczym.

Kain — bratobójca pozostawiony jest wśród żyjących i to mimo własnej prośby o śmierć, by uczył się właściwej postawy wobec życia i pojmowania własnego życia jako proegzystencji — życia dla innych. Przymierze noachickie konkretyzuje się w obietnicy błogosławienia ziemi i życiu na niej. Przymierze synajskie w regulacji prawnej danej ludowi Bożemu zawiera zapis: „Nie zabijaj”. Ta norma wypowiedziana w formie zakazu została uzupełniona przez przykazanie miłości bliźniego: „będziesz miłował bliźniego swego jak siebie samego”. Przykazanie to pogłębił Jezus Chrystus w Kazaniu na Górze, gdy objął nim również obcych, niemile widzianych i niepożądanych. Przykazanie „Nie zabijaj” obejmuje nie tylko życie już narodzone, ale także życie poczęte w łonie matki. Biblia świadczy bowiem, że poczęta osoba ludzka jest już partnerem Boga (Jer. 1,5; Ps. 139,13-18; Gal. 1,15).

Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP opowiada się zdecydowanie za ochroną życia i to od jego poczęcia. Z biblijnej nauki o Zakonie i Ewangelii bierze jednak wskazanie, że nie on winien wymierzać sprawiedliwość. Ochrona prawna, jej forma i wypełnienie jest rzeczą odpowiedzialności władzy świeckiej: Państwa i jego organów. Zdecydowanie wypowiada się również przeciw stosowaniu środków wczesnoporonnych. Natomiast dyskusję na temat „dozwolonych” czy „niedozwolonych” środków i metod zapobiegawczych uważa za bezprzedmiotową, gdyż nie ma ona biblijnego uzasadnienia. Kościół nie wnosi zastrzeżeń do stosowania we współżyciu małżeńskim środków zapobiegawczych (za wyjątkiem wczesnoporonnych) w celu dopełnienia świadomego rodzicielstwa w planowaniu rodziny oraz dla ochrony zdrowia kobiety.

Powołaniem i odpowiedzialnością Kościoła jest wskazanie, iż ochrona życia zawarta w przykazaniu: „Nie zabijaj” nie może się ograniczyć do samego zabezpieczenia „prawa do istnienia”. Przykazanie „Nie zabijaj” nie |vyczerpuje się bowiem w zakazie występowania przeciwko życiu, lecz niesie ze sobą także pozytywne treści. Dobitnie wskazał je ks. dr Marcin Luter w objaśnieniu do tego przykazania: „Powinniśmy Boga bać się i miłować Go, abyśmy bliźniemu swemu na ciele żadnej szkody, ani krzywdy nie wyrządzali, ale mu pomagali i wspierali go we wszelkich potrzebach cielesnych”. Ten katechizmowy wykład akcentuje odpowiedzialność za życie i podnosi wymóg szerokiego zakresu działań opiekuńczych wobec niego. Odczytanie biblijnego nakazu poszanowania życia jest dla Kościoła zobowiązaniem do wzywania społeczeństw do podejmowania szeroko zakrojonych działań mających na celu ochronę i zachowanie życia człowieka, jak również do aktywnego uczestnictwa w działaniach na rzecz zachowania życia.

Działania te winny się zaznaczyć w regulacjach prawnych dotyczących ochrony życia poczętego, oraz w podjęciu przez społeczeństwo i jego organa konkretnych rozwiązań w zakresie ochrony środowiska naturalnego, rozwoju służb medycznych, doskonalenia działań opiekuńczych społeczeństwa, tym samym państwa w zakresie ochrony socjalnej obywateli. Przy tym należy zwrócić uwagę na szerzenie oświaty seksualnej i wychowanie społeczeństwa, szczególnie młodego pokolenia, do świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa. Kościół winien rozwijać swoje zaangażowania w działaniach wychowawczych, duszpasterskich i diakonackich.

Kościół jest zobowiązany do zwracania uwagi na występujące potrzeby:
a) w zakresie służb medycznych: umocnienia i rozwoju szczególnie instytutów i ośrodków patologii ciąży, rozwoju terapii płodu, pediatrii, geriatrii, a ogólnie całości służby zdrowia;

b) roztoczenia przez państwo opieki oraz kontroli nad badaniami w dziedzinie genetyki, szczególnie w zakresie eksperymentów genetycznych, które nie mogą sięgać życia ludzkiego w jakimkolwiek etapie jego rozwoju;

c) w zakresie spraw socjalnych: umocnienia i rozwoju całego kompleksu spraw decydujących o godności życia człowieka szczególnie w zakresie kreowania przez państwo możliwości nauki i pracy, zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, godziwych emerytur, rent i zasiłków dla osób, które nie mają czy też nie miały możliwości podjęcia pracy zawodowej.

W zakresie działań prawnych sygnalizujemy konieczność zmian prawodawstwa we wszelkich przypadkach, w których w uznaniu człowieczeństwa i praw przysługujących człowiekowi stosowane są kategorie wagowe. Ponadto sygnalizujemy konieczność wprowadzenia zakazu instrumentalnego wykorzystywania tkanki płodowej lub dziecięcej w badaniach i terapii. Poważne potraktowanie tematu ochrony życia domaga się także zniesienia kary śmierci.
Wypowiadając się za ochroną życia poczętego Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP zajmuje zdecydowane stanowisko przeciw „aborcji na życzenie”. Kościół nie jest upoważniony do sporządzania katalogu występujących zagrożeń życia w przypadkach patologii ciąży, pozostawia jednak prawo decyzji rodzicom i konsylium lekarskiemu w wypadku zagrożenia życia matki.

Bardzo delikatną kwestią jest aborcja płodu zdegenerowanego na skutek kataklizmu ekologicznego, np. awarii urządzeń jądrowych lub chemicznych. Ten temat wymaga szerokiej analizy przez kompetentnych specjalistów z zakresu genetyki, medycyny, etyki i teologii.
Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP, podkreślając w zwiastowaniu w oparciu o przykazania „Nie zabijaj” i „Nie cudzołóż” etykę szacunku dla „życia i czystości życia, apeluje o powszechne propagowanie w środkach masowego przekazu i działaniach wychowawczych życia w czystości, świętości i moralności. Występuje przeciw upowszechnianiu pseudoartystycznej twórczości prowadzącej do eskalacji brutalności, gwałtu oraz braku poszanowania osobowości i godności drugiego człowieka.