Pierwsze posiedzenie Rady ŚFL
Obrady w Genewie.
W Genewie od 12 do 18 czerwca 2024 r. obradowała Rada Światowej Federacji Luterańskiej. To 49-osobowe ciało jest najważniejszym gremium kierowniczym ŚFL w okresie pomiędzy Zgromadzeniami Ogólnymi. Rada obecnej kadencji została wybrana przez zgromadzenie w Krakowie we wrześniu 2023 r.
Tygodniowe posiedzenie poprzedziły spotkania: Komitetu Wykonawczego, a także przygotowawcze kobiet, młodzieży i mężczyzn. W jego trakcie miały także miejsce pierwsze w tej kadencji obrady różnych komisji. Powołano ich jeszcze w Krakowie osiem: ds. finansów, ds. rzecznictwa i publicznego świadectwa, ds. komunikacji, ds. relacji we wspólnocie, ds. relacji ekumenicznych, ds. teologii, misji i sprawiedliwości, ds. służby światu oraz ds. statutu i członkostwa.
Zadaniem komisji jest nadzór nad poszczególnymi obszarami pracy ŚFL. Poszczególne działy Biura Wspólnoty w Genewie nie składają swoich sprawozdań na forum całej rady, robi to tylko całościowo sekretarz generalna, ale na forum odpowiednich komisji. Posiedzenia każdej z komisji kończą się sprawozdaniem, które przedkładane jest całej radzie. Może mieć ono charakter informacyjny, ale może też zawierać propozycje uchwał podejmowanych przez całą Radę ŚFL.
Główne zadanie
Zadaniem Zgromadzenia Ogólnego jest wytyczenie ogólnych kierunków działania federacji. Czyni to w swoich dokumentach końcowych: Posłaniu, rezolucjach i oświadczeniach (więcej: „Zwiastun Ewangelicki” 20/2023 oraz „Kalendarz Ewangelicki 2024”). Pierwszym podstawowym zadaniem rady było przetłumaczenie tych sugestii na codzienne działanie ŚFL w kolejnych latach. Ma ona do tego dwa zasadnicze narzędzia. Po pierwsze, plan strategiczny, po drugie, powoływanie gremiów roboczych do wykonania poszczególnych zadań przewidzianych przez zgromadzenie.
Plan strategiczny
Plan strategiczny działań ŚFL został przyjęty na okres 2025-2031. W listopadzie zeszłego roku na swoim pierwszym posiedzeniu w Genewie Komitet Wykonawczy ŚFL dokonał oceny poprzedniego planu strategicznego i wniósł propozycje poprawek, by dostosować go do decyzji, jakie wynikały z krakowskich obrad. Następnie odbyły się liczne konsultacje. Wzięli w nich udział: personel Biura Wspólnoty ŚFL, przedstawiciele różnorodnych organizacji partnerskich, członkowie rady z poszczególnych regionów na regionalnych spotkaniach online itd. Specjalnie powołany do tego konsultant odbył około 70 rozmów z różnymi osobami. Na tej podstawie Biuro Wspólnoty przygotowało tekst planu strategicznego przedłożony radzie na czerwcowym posiedzeniu.
Dokument ten nie tylko określa działania ŚFL na najbliższe lata, ale dokonuje także prezentacji ŚFL. Opisując jej wizję stwierdza: „Wyzwolona przez Bożą łaskę wspólnota w Chrystus żyje i pracuje wspólnie na rzecz sprawiedliwego, pokojowego i pojednanego świata”. Jako swoją misję ŚFL widzi „dzielenie się nadzieją, która uzdalnia Kościoły i poszczególnych ludzi do dokonywania pozytywnej zmiany w świecie”. I wreszcie mówiąc o wartościach ŚFL dokument strategiczny stwierdza: „Nasze wartości są ukształtowane przez naszą wiarę w Jezusa Chrystusa i są nadal kształtowane przez nasze rozumienie Słowa Bożego i naszego luterańskiego dziedzictwa wyznaniowego”.
Powołanie gremiów roboczych
Z decyzji Zgromadzenia Ogólnego w Krakowie, a także z kontynuacji różnorodnych prac w ŚFL, wynikła konieczność powołania różnorodnych gremiów roboczych. Powołano więc dwie grupy studyjne, które mają się zająć dwoma tematami teologicznymi, zdefiniowanymi przez zgromadzenie. Pierwsza z nich ma się zająć pytaniem o aktualność i współczesną interpretację Lutrowej teologii krzyża. To jeden z najważniejszych motywów luterskiej teologii, podkreślający, że Boga znajdujemy nie tam, gdzie jako ludzie chcielibyśmy go szukać – w chwale, ale w jej przeciwieństwie, w cierpieniu i krzyżu. Zadaniem tej grupy studyjnej jest pytanie, co to przesłanie Reformacji może mieć za znaczenie w obliczu wyzwań, jakie stawiają zwodnicze teologie, w naszych wysiłkach kształtowania luterańskiej tożsamości, czy wreszcie w obliczu różnych lokalnych wyzwań. Druga ma się skupić na teologicznym rozumieniu pokoju i roli Kościołów w świecie naznaczonym wojną. Jej powołanie było odpowiedzią na doświadczenie wojny w Ukrainie i wielu innych miejscach świata. Obie grupy powinny przedstawić odpowiednie dokumenty studyjne, które po przyjęciu przez radę zostaną udostępnione także Kościołom członkowskim.
Z decyzji z Krakowa wynikała także konieczność powołania dwóch grup roboczych. Pierwsza z nich ma się zająć stworzeniem dokumentu określającego ramy działań w obszarze sprawiedliwości klimatycznej. Chodzi o regulacje wiążące samą ŚFL, a także sugestie dla Kościołów odnośnie zmian w ich funkcjonowaniu, by były one bardziej odpowiedzialne w zakresie swojej troski o stworzenie. Druga z grup ma się zająć stworzeniem podobnego dokumentu, tyle że w obszarze sprawiedliwości międzygeneracyjnej – w jej skład wszedł ks. Filip Lipiński z parafii w Krakowie. Chodzi o pytania związane z większym uczestnictwem osób młodych w kształtowaniu życia Kościołów, a także budowania międzygeneracyjnych mostów w Kościołach. Koncepcje dokumentów, które mają przygotować obie grupy robocze, bazują na przygotowanym dekadę temu podobnym dokumencie, który omawiał kwestię sprawiedliwości i równości między płciami w Kościele.
Powołanie grup roboczych wynikało także z kontynuacji dotychczasowych prac ŚFL. Powołanie ostatniej z nich, do spraw ramowych regulacji odnośnie do wzajemnej odpowiedzialności we wspólnocie ŚFL (w jej skład wszedł autor niniejszego tekstu), wynika z procesu, który trwa od ponad dekady. Jest on związany z rozpoznaniem, że teologicznie już od Zgromadzeń Ogólnych w Budapeszcie (1984) i Kurytybie (1990) ŚFL widzi siebie jako wspólnotę Kościołów. Brakuje jednak wytycznych: co by ten stan miał oznaczać w praktyce? Jakie niesie on ze sobą zobowiązania dla Kościołów członkowskich? Należy przy tym pamiętać, że każdy Kościół członkowski ma zagwarantowaną statutowo autonomię, więc dokument, który ma powstać nie będzie miał prawnego charakteru. Ma być raczej rodzajem propozycji wytycznych, jakie dobre praktyki powinny cechować życie Kościoła, tak by ich przynależność do globalnej wspólnoty Kościołów była widoczna w ich codziennym życiu.
Wreszcie, kontynuowane są ekumeniczne wysiłki ŚFL. Rada powołała więc także luterańskich członków komisji wspólnych do kolejnej fazy dialogu z Kościołem Rzymskokatolickim oraz chrześcijanami pentekostalnymi (zielonoświątkowymi).
Przyjęte oświadczenia ekumeniczne
Poza dokumentami definiującymi przyszłe działania ŚFL rada przyjęła dwa ważne oświadczenia ekumenicznego dialogu luterańsko-prawosławnego. Pierwsze, to dłuższy tekst dotyczący rozumienia Ducha Świętego w kontekście Kościoła i świata. Drugie, chyba istotniejsze, to jednostronicowe oświadczenie dotyczące problemu, który od wieków dzieli Wschód i Zachód chrześcijaństwa. Chodzi o dodatek do III artykułu Wyznania Nicejsko-Konstantynopolitańskiego, który głosi, że Duch Święty pochodzi nie tylko „od Ojca” ale „i Syna” (stąd łacińska nazwa filioque). Oświadczenie to nie rozwiązuje tego problemu, ale oficjalnie stwierdza, czym różnią się stanowiska obu stron, a także rysuje perspektywę dalszych rozmów i możliwego jeszcze ściślejszego zbliżenia stanowisk. Ten dokument ma szczególną wagę ze względu na fakt, że w 2025 roku będziemy obchodzić 1700 lat soboru w Nicei, który stworzył zręby Nicejsko-Konstantynopolitańskiego Wyznania Wiary.
Oświadczenia Rady ŚFL
Zadaniem rady jest także zabieranie głosu w imieniu ŚFL. Tym razem zrealizowała je przyjmując pięć oświadczeń dotyczących: wolności religii i wyznania, wojny przeciw Ukrainie, wezwania do pokoju w kontekście globalnych konfliktów, kryzysu w Gazie i na terytoriach okupowanych oraz transparentnych, partycypacyjnych i odpowiedzialnych rządów. Wszystkie teksty w tłumaczeniu na język polski udostępniono na www.luteranie.pl.
tekst: Jerzy Sojka
artykuł ukazał się w Zwiastunie Ewangelickim 13-14/2024
zdj. LWF/Albin Hillert
