Dzień Ofiarowania Pana Jezusa
Oczyszczenie Marii Panny
2 lutego w luterańskim kalendarzu liturgicznym przypada Dzień Ofiarowania Pana Jezusa oraz Oczyszczenia Marii Panny.
Oczyszczenie Marii Panny i ofiarowanie/przedstawienie Pana Jezusa w świątyni opisuje Ewangelia Łukasza (2,22-38). Zgodnie z przekazem trzeciego ewangelisty, rodzina Jezusa wypełniając przepisy Zakonu ofiarowała Jezusa w świątyni, a ponieważ nie pochodził On z rodu kapłańskiego, a królewskiego, obrzęd ofiarowania miał znaczenie symboliczne i wiązał się ze złożeniem w ofierze zwierząt. Wizyta w świątyni związana była również z obrzędem oczyszczenia Matki Pana, która według przepisów Tory była nieczysta po porodzie. W scenie Ofiarowania uczestniczy kapłan Symeon i prorokini Anna, a kluczowe słowa starca odnoszące się do świadectwa Mojżesza i proroków stanowią jednocześnie wyznanie wiary, jak i zapowiedź przyszłych wydarzeń historii zbawienia.
Słowa starca Symeona przywołujące świadectwa Izraela (Teraz puszczasz sługę swego, Panie, według słowa swego w pokoju) stały się integralną częścią chrześcijańskich modlitw wieczornych wypowiadanych codziennie przez miliony chrześcijan na całym świecie w ramach liturgii godzin (kantyk Symeona – Nunc dimittis).
XVI-wieczna Reformacja pozostawiła święto Ofiarowania Pana Jezusa i Oczyszczenia Marii Panny w kalendarzu liturgicznym zreformowanego Kościoła, różnie rozkładając akcenty – to na jednym, to na drugim wydarzeniu. Warto jednak zwrócić uwagę, że dla reformatorów – nawet jeśli nadzwyczaj uroczyście wypowiadali się o Matce Bożej i Jej roli w zbawieniu ludzkości – święto pozostawało jednak skoncentrowane na Jezusie Chrystusie, tajemnicy Wcielenia Syna Bożego, będącego początkiem wielkiego Dzieła Miłosierdzia i Odkupienia. W łączności z tradycją całego chrześcijaństwa także Kościoły wyrosłe z Reformacji podkreślały wagę Spotkania i wkroczenia Zbawiciela w przestrzeń świątyni i wyznanie Symeona oświeconego działaniem Ducha Świętego.
Luter wielokrotnie wygłaszał kazania na Dzień Oczyszczenia Marii (ostatni raz dwa tygodnie przed swoją śmiercią), przekonując, że właściwie Maria nie była „nieczysta”, gdyż także po porodzie pozostała w cudowny sposób Dziewicą (semper virgo, zawsze Dziewica), co podkreślił również w Artykułach Szmalkaldzkich, ale w posłuszeństwie wobec Zakonu stawiła się w świątyni.
Stąd też powinniśmy się uczyć od Marii, aby nie wynosić się ponad Prawo, nawet jeśli nie ma ono nad nami mocy, ale dobrowolnie się jemu podporządkowywać.
Wprawdzie liturgicznie święto Ofiarowania Pana Jezusa i Oczyszczenia Marii Panny stopniowo zanikało – szczególnie na skutek działania unii staropruskiej (nakazane przez pruską monarchię zjednoczenie reformowanych z luteranami) – to jednak w Kościołach ewangelickich kształtowanych przez tradycję luterańską pozostało, przynajmniej w formularzach liturgicznych.
Wilhelm Löhe, jeden z głównych teologów konserwatywnego luteranizmu i pionierów współczesnej Diakonii, w opublikowanym w 1845 r. dziele „Domowa, Szkolna i Kościelna Księga dla chrześcijan luterańskiego wyznania” (Haus-, Schul- und Kirchenbuch für Christen des lutherischen Bekenntnisses) tak odniósł się do święta:
O co chodzi w tym święcie [obchodzonym] w Kościele chrześcijańskim?
O łaskawe narodzenie naszego ukochanego Pana i Zbawiciela Jezusa Chrystusa
Löhe, pozostając w tradycji Kościoła powszechnego i Reformacji, omawia krok po kroku podstawowe zagadnienia związane z Narodzeniem Pańskim i fundamentami wiary chrześcijańskiej: Kim jest Chrystus? Dlaczego Bóg stał się człowiekiem?
Znacznie bardziej znanym i starszym świadectwem obecności święta w luterańskiej tradycji liturgicznej są dzieła Jana Sebastiana Bacha, w tym przede wszystkim kantata Mit Fried und Freud ich fahr dahin (Z pokojem i radością odchodzę, BWV 125) z 1725 roku, której słowa lipski kantor przejął wprost od ks. Marcina Lutra. Bach napisał jeszcze dwie kantaty poświęcone Oczyszczeniu Marii Panny (BWV 82 i 83)
Liturgicznie Dzień Ofiarowania i Oczyszczenia Marii Panny oznacza w niektórych tradycjach liturgicznych koniec okresu Epifanii i przenoszony bywa na najbliższą niedzielę. W wielu Kościołach chrześcijańskich (rzymskokatolickim, prawosławnych, starokatolickich, anglikańskich i nielicznych luterańskich) święto wiąże się z bogatą obrzędowością, niekiedy o charakterze ludowym.
W Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Polsce święto znajduje się w kalendarzu liturgicznym, ale nie jest upamiętniane w ramach odrębnych nabożeństw, mimo że posiada własny introit (84), pieśni oraz trzy czytania liturgiczne, a także przypisane ma swój kolor liturgiczny (biały).
źródło: ewangelicy.pl
obraz: Rembrandt van Rijn, Symeon i Anna w świątyni, źródło Wikipedia
