Komunia Święta

Sakrament ten zwany jest również Sakramentem Ołtarza, Sakramentem Ciała i Krwi Pańskiej, Eucharystią.

Sakrament Komunii Świętej jest związany z Ostatnią Wieczerzą, którą Jezus obchodził z uczniami przed Swą śmiercią. Podając osobno chleb jako Ciało i kielich jako Krew, wskazał na Swą śmierć, gdyż według pojęć starotestamentowych śmierć następuje wskutek rozdziału krwi od ciała. Również apostoł Paweł wzywa, aby Komunię Św. wiązać ze śmiercią Pańską.

Albowiem, ilekroć ten chleb jecie, a z kielicha tego pijecie, śmierć Pańską zwiastujecie, aż przyjdzie (1 Kor. 11, 26).

Sakrament Wieczerzy Pańskiej odnawia wspólnotę, czyli społeczność chrześcijanina z Bogiem, która została zerwana przez grzech. Społeczność tę odnawia Chrzest i utrzymuje się ją przez wiarę wzbudzoną zwiastowaniem Ewangelii. Ponieważ jednak „stary człowiek”, czyli skażona grzechem istota nadal w chrześcijaninie dochodzi do głosu i społeczność z Bogiem podważa, Sakrament Komunii Św. tę zachwianą wspólnotę wciąż na nowo wiąże.

Komunia jest również wzmocnieniem społeczności z Chrystusem. Przyjmujemy bowiem pod postacią chleba i wina prawdziwe Ciało i prawdziwą Krew Pańską. W ten sposób stajemy się uczestnikami ofiary Chrystusa na krzyżu i dostępujemy łaski odpuszczenia grzechu, wyjednanej przez tę ofiarę (1 Kor. 10, 16). Uwielbiony Chrystus łączy się z nami i posila nas życiem wiecznym. Jezus powiedział:

Kto spożywa ciało moje i pije krew moją, ten ma żywot wieczny i Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym (Jan 6, 54).

Wreszcie Sakrament Komunii Św. odnawia społeczność pomiędzy jej uczestnikami. Wszystkich łączy jedna łaska, wszyscy dostępują tego samego pokoju i wszyscy są złączeni jednym Duchem, który odnawia ich do nowego życia w bratniej miłości.

Kościół zgodnie ze Słowem Bożym przestrzega, aby do Komunii św. przystępować należycie przygotowanym, w świadomości grzechu, w skrusze i w wierze w znaczenie ofiarnej śmierci Pana Jezusa (1 Kor. 11, 29).

Kościół Ewangelicko-Augsburski naucza, że elementy Komunii Św. – chleb i wino – nie zmieniają swej fizycznej substancji, lecz pod ich postacią uczestnicy Komunii Św. przyjmują prawdziwe Ciało i prawdziwą Krew Chrystusa. W ten sposób umęczony i ofiarowany Chrystus łączy się z chrześcijaninem. Ponieważ Jezus cierpiał za nas cieleśnie i swoją cielesną śmiercią odkupił nasze winy, przyjmując więc Jego prawdziwe Ciało i prawdziwą Krew, mamy udział w usprawiedliwieniu. Oczywiście uwielbiony Chrystus jest stale wśród nas, lecz dziś nie możemy Go oglądać w chwale.

Kościoły ewangelickie podają w Komunii Św. chleb i wino.

Marcin Luter i Księgi Wyznaniowe o Komunii Św.

Marcin Luter w Małym Katechizmie pisze, że Wieczerza Pańska to: „prawdziwe ciało i prawdziwa krew Pana naszego Jezusa Chrystusa, pod chlebem i winem nam chrześcijanom do spożywania i picia przez samego Chrystusa ustanowione”. W sakramencie Wieczerzy Pańskiej udzielane jest prawdziwe ciało i krew Jezusa Chrystusa w, z i pod chlebem i winem, mówimy więc o realnej i substancjalnej obecności ciała i krwi Chrystusa w sakramencie. Jednocześnie obecność ciała i krwi Chrystusa nie usuwa elementów, w, z i pod którymi jest podawana wierzącym do spożycia.

Wyłożone w Małym katechizmie rozumienie sakramentu oparte jest na Chrystusowych słowach ustanowienia przekazanych przez Ewangelie Mateusza (26,26-28), Marka (14,22-24), Łukasza (22,19.20) oraz apostoła Pawła (1 List do Koryntian 11, 23-26): „Pan nasz Jezus Chrystus, tej nocy, której był wydany, wziął chleb i podziękowawszy, łamał i dawał uczniom swoim, mówiąc: Bierzcie, jedzcie, to jest ciało Moje, które się za was daje. To czyńcie na pamiątkę Moją. Podobnie, gdy było po wieczerzy, wziął i kielich, a podziękowawszy, dał im, mówiąc: Bierzcie i pijcie z niego wszyscy, ten kielich jest to nowe przymierze we krwi Mojej, która się za was wylewa na odpuszczenie grzechów. To czyńcie, ilekroć pić będziecie, na pamiątkę Moją”

Reformacja odrzuciła rozumienie Wieczerzy Pańskiej jako ofiary przebłagalnej: „W rzeczywistości zaś była tylko jedna jedyna na świecie ofiara przebłagalna, mianowicie śmierć Chrystusowa, jak uczy List do Hebrajczyków (10,4), który powiada: „Jest bowiem rzeczą niemożliwą, aby krew wołów czy kozłów mogła zgładzić grzechy”. A nieco dalej powiedziane jest o woli Chrystusa: „Mocą tej woli jesteśmy uświęceni przez ofiarowanie ciała Jezusa Chrystusa raz na zawsze” (Hebr. 10,10)”  O ofierze w kontekście działań chrześcijan można mówić tylko jako o ofierze dziękczynnej: „Obok tej jedynej ofiary [przebłagalnej, mianowicie śmierci Chrystusowej], inne ofiary są ofiarami eucharystycznymi [dziękczynnymi]; zwane są też ofiarami pochwalnymi: głoszenie Ewangelii, wiara, wzywanie, składanie dziękczynienia, wyznanie, udręki świętych, jednym słowem wszelkie dobre uczynki świętych. Te ofiary nie są zadośćuczynieniami za tych, którzy je czynią, ani też nie można ich odnieść do innych, aby zasługiwały dla nich na podstawie samego ich dokonania odpuszczenie grzechów lub pojednanie. Dokonują ich bowiem pojednani”

Pożytki Wieczerzy Pańskiej, zawarta w niej obietnica i ich przyjęcie wiarą

Marcin Luter odpowiadając na pytanie o pożytki Wieczerzy Pańskiej odwołuje się do słów ustanowienia: „Na to wskazują nam słowa: za was się daje i wylewa na odpuszczenie grzechów. To jest, że w sakramencie przez te słowa udzielone nam zostaje odpuszczenie grzechów, życie i zbawienie; bo gdzie jest odpuszczenie grzechów, tam też jest życie i zbawienie”

W Wieczerzy Pańskiej, podobnie jak w Chrzcie, kluczową rolę odgrywa obietnica Boża: „Jak może cielesne spożywanie i picie tak wielkie rzeczy czynić? Spożywanie i picie wprawdzie tego nie czynią, lecz te słowa: Za was się daje i wylewa na odpuszczenie grzechów. Albowiem słowa te obok cielesnego pożywania i picia stanowią główną część sakramentu, i kto tym słowem wierzy, ten ma, co one mówią i opiewają, to jest odpuszczenie grzechów”

O obecności ciała i krwi Chrystusa w sakramencie, a także o tym, że przynosi on zbawcze pożytki spożywającym decyduje obecność w sakramencie obietnicy Bożej, a więc słów ustanowienia. Dlatego Formuła Zgody domaga się: „I zaiste słowa ustanowienia Chrystusa w sprawowanej Wieczerzy Pańskiej powinny być wypowiadane lub śpiewane publicznie przed zborem głośno i wyraźnie, a w żadnym razie nie powinny być opuszczane”.

Ze względu na to na obecność ciała i krwi w sakramencie nie mają wpływu ani godność udzielającego go duchownego, ani wewnętrzne nastawieniem przyjmujących: „O Sakramencie Ołtarza postanawiamy, że chleb i wino w Wieczerzy są prawdziwym ciałem i krwią Chrystusa i że udzielane i przyjmowane są one nie tylko przez nabożnych, lecz także przez złych chrześcijan i przez bezbożnych”.

Warunkiem właściwego przygotowania do sakramentu i jego przyjęcia jest wiara: „Post i zewnętrzne przygotowanie się jest zaiste pięknym, powierzchownym zwyczajem, lecz ten tylko jest prawdziwie godny i należycie przygotowany, kto ma wiarę w te słowa: Za was się daje i wylewa na odpuszczenie grzechów. Kto zaś tym słowom nie wierzy lub powątpiewa, ten nie jest godny i nie jest przygotowany, gdyż owe słowa: „Za was” wymagają serc prawdziwie wierzących”.

Przyjmowanie sakramentu Wieczerzy Pańskiej bez wiary jest tym przed czym ostrzega apostoł Paweł w I Liście do Koryntian: „Przeto, ktokolwiek by jadł chleb i pił z kielicha Pańskiego niegodnie, winien będzie ciała i krwi Pańskiej. Albowiem kto je i pije niegodnie, nie rozróżniając ciała Pańskiego, sąd własny je i pije” (1 Kor 11,27.29).

Praktyka udzielania Wieczerzy Pańskiej

Marcin Luter zachęca w Dużym katechizmie do jak najczęstszego korzystania z możliwości przystąpienia do Sakramentu Ołtarza: „Ponieważ mamy już właściwe pojęcie i pouczenie o tym sakramencie, godzi się w końcu dodać również upomnienie i zachęcenie, aby nie zaniedbywać tego wielkiego skarbu, jaki codziennie bywa odprawiany i udzielany wśród chrześcijan, to jest, aby ci, którzy chcą być chrześcijanami, gotowi byli częściej przyjmować ten czcigodny sakrament”.

Sakrament ten udzielany jest w Kościołach luterańskich pod dwiema postaciami: chleba i wina wszystkim przystępującym. Przywrócenie tej praktyki było jedną z ważniejszych zmian wprowadzonych przez Reformację w zborach, które do niej przystąpiły: „Osobom świeckim udziela się obu postaci sakramentu Wieczerzy Pańskiej, ten bowiem zwyczaj oparty jest na przykazaniu Pana: „Pijcie z niego wszyscy” (Mat. 26). Tu Chrystus wyraźnie rozkazał co do kielicha, aby zeń pili wszyscy”. Jeszcze wyraźniej takiej praktyki broni Marcin Luter w Artykułach Szmalkaldzkich: „I że nie należy udzielać jej (Wieczerzy) tylko pod jedną postacią. Nie potrzeba nam bowiem owej pozornej mądrości (doxosophia), która by nas pouczała, że pod jedną postacią udzielone zostaje tyle samo, co i pod obiema, jak nauczają scholastycy i Sobór Konstancjański. Chociaż bowiem przypadkowo mogłoby być prawdą, że pod jedną postacią udzielone zostaje tyle samo, co pod obiema, to jednak udzielanie jej pod jedną postacią nie jest wypełnieniem całego zarządzenia i ustanowienia, dokonanego przez Chrystusa, przez Niego przekazanego i poleconego. Szczególnie zaś potępiamy i odłączamy od siebie w imieniu Pana wszystkich, którzy nie tylko pomijają udzielanie pod dwiema postaciami, lecz także w sposób tyrański mu przeszkadzają, potępiają je i oczerniają jako herezję, a w ten sposób siebie samych wynoszą ponad Chrystusa Pana i Boga naszego i przeciwstawiają mu się, i siebie wyżej od Chrystusa stawiają”.

Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Polsce w nabożeństwie każde sprawowanie Wieczerzy Pańskiej poprzedza spowiedź.

Ustalenia ekumeniczne odnośnie Wieczerzy Pańskiej

Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce pozostaje we wspólnocie ołtarza i ambony z wszystkimi Kościołami członkowskimi Światowej Federacji Luterańskiej oraz z Kościołami – sygnatariuszami Konkordii Leuneberskiej podpisanej w 1973 roku przez europejskie Kościoły tradycji luterańskiej, reformowanej i unijnej oraz Kościoły waldensów oraz braci czeskich, do której przystąpiły również Kościoły metodystyczne w 1997 roku. Sygnatariuszami Konkordii Leuenberskiej w Polsce są obok Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego także Kościoły Ewangelicko-Reformowany i Ewangelicko-Metodystyczny.

Pozostawanie przez Kościoły we wspólnocie ołtarza i ambony oznacza, że wierni tych Kościołów mają prawo brać udział w Wieczerzy Pańskiej sprawowanej w pozostałych z nich. Po drugie znaczy też, że duchowni tych Kościołów mają prawo głoszenia Ewangelii i udzielania sakramentów w pozostałych z nich.

więcej na ten temat