Konferencja o ochronie uchodźców
Odbyła się w Warszawie.
W Warszawie, w dniach 17-21 października odbywała się Europejska Konferencja Azylowa „Ochrona uchodźców w Europie 2021/22: przełom czy ślepy zaułek”. Kilkudziesięciu uczestników, reprezentujących różne organizacje – w tym kościelne i ekumeniczne – zaangażowane w pomoc migrantom i uchodźcom w Europie, dyskutowało o ich sytuacji. Organizatorami konferencji byli Polska Rada Ekumeniczna, Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce, Komisja Kościołów ds. Migrantów w Europie i Diakonia Niemiecka.
Konferencję otworzył prezes Polskiej Rady Ekumenicznej bp Andrzej Malicki z Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Polsce. W swym krótkim przemówieniu zwrócił uwagę, że po inwazji Rosji na Ukrainę świat, który znaliśmy wcześniej, bardzo się zmienił. – Naszą rolą jest działać na rzecz pokoju w Ukrainie i w innych miejscach na świecie, a jako chrześcijan również modlić się za to. Jako chrześcijanie jesteśmy motywowani biblijną wizją pomagania ludziom w potrzebie – podkreślił prezes PRE.
Pierwszy wykład wygłosił prof. Maciej Duszczyk z Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego. Mówił o wartościach i realiach w europejskiej polityce azylowej z polskiej perspektywy. Kolejni prelegenci mówili o kwestii przyjmowania uchodźców z perspektywy samorządu, organizacji pozarządowych i Kościołów.
O inicjatywach Polskiej Rady Ekumenicznej w tym kontekście mówił jej dyrektor ks. Grzegorz Giemza. – Temat uchodźców był obecny w PRE od dawna, ale był marginalny. Kryzys 2015 r. spowodował, że coś się ruszyło w tej sprawie – tłumaczył. Przytoczył dokument „Przesłanie Kościołów w Polsce w sprawie uchodźców” z 2016 r. – Ten dokument był niezauważony w Polsce. A jak na tamte czasy był odważny. Apelował wprost, aby przyjmować uchodźców – zauważył ks. Giemza. Mówił też o projekcie PRE „Gościnny Kościół”, a także o szybkiej i zdecydowanej reakcji Kościołów członkowskich PRE, które dzień po wybuchu wojny wyraziły solidarność z Ukrainą i potępiły agresję zbrojną Rosji. Duchowny zwrócił też uwagę, że PRE nie zabrała głosu w sprawie kryzysu na granicy polsko-białoruskiej, ale niektóre Kościoły członkowskie to zrobiły.
We wtorek, 18 października uczestnicy pojechali na granicę polsko-białoruską i polsko-ukraińską, gdzie spotkali się ze Strażą Graniczną i przedstawicielkami Fundacji Ocalenie. Dyskutowano o aktualnej sytuacji uchodźców i wyzwaniach z tym związanych zarówno w kontekście polskim, jak i europejskim. Wieczorem w kościele ewangelicko-augsburskim św. Trójcy w Warszawie odbyło się się nabożeństwo ekumeniczne, podczas którego byli wspominani ci, którzy zginęli na granicach. Nabożeństwo prowadzili: ks. Piotr Gaś (proboszcz parafii Świętej Trójcy w Warszawie), ks. Dietlind Jochims (Ewangelicko-Luterański Kościół Północnych Niemiec ) i ks. Rafael Nikodemus (Kościół Ewangelicki Nadrenii).
19 września 2022 r. odbyło się szereg wykładów i paneli dyskusyjnych. Jeden był poświęcony omówieniu bieżącej sytuacji operacyjnej oraz kluczowych wyzwań związanych z przyjmowaniem uchodźców w Polsce. Eksperci reprezentujący organizacje rządowe, pozarządowe oraz instytucje międzynarodowe przedstawili swoje doświadczenia, obserwacje i rekomendacje dotyczące wsparcia dla osób uchodźczych oraz działań podejmowanych w odpowiedzi na kryzysy migracyjne. W panelu wzięli udział: Izabela Zabielska – Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie, Dr Hanna Machińska – (była) Zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich w Polsce, Agnieszka Kosowicz – Polskie Forum Migracyjne, Magda Qandil – borderline-europe, Lorena Isla Rodriguez – Starsza Specjalistka ds. Ochrony, UNHCR Polska i ks. Grzegorz Giemza. Hanna Machińska przedstawiła doświadczenia i problemy uchodźców zgłaszane do RPO, takie jak ich trudne położenie na rynku mieszkaniowym czy przeszkody napotykane przy załatwianiu spraw urzędowych, np. w związku z rozliczaniem podatków i uzyskiwania orzeczeń o niepełnosprawności. Rzeczniczka wskazała również działania Rzecznika Praw Obywatelskich na rzecz osób dotkniętych kryzysem migracyjnym na granicy Polski i Białorusi. Opowiedziała o wizytacjach pracowników BRPO w strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców i napotykanych tam problemach m.in. związanych z niewystarczającym wsparciem psychologicznym dla cudzoziemców. Przedstawiła też raport Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur i wystąpienie RPO do prezesów sądów okręgowych wskazujące na niedopuszczalność kierowania do tych ośrodków np. rodzin z dziećmi i kobiet w ciąży. Hanna Machińska zwróciła również uwagę na potrzebę zmiany praktyki służb chroniących polską granicę państwową, a w szczególności zaniechania stosowania procedury pushback.
Dyskusje na konferencji toczyły się wokół tematu ochrony uchodźców w Europie, wyzwań dotyczących tej kwestii, wartości i realiów związanych z polityką azylową. Część obrad została poświęcona działaniom na rzecz uchodźców prowadzonym przez organizacje pozarządowe. Jeden z paneli dotyczył aktywności organizacji kościelnych w tym zakresie. Wzięli w nim udział Iwona Baraniec z Diakonii Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego (Diakonii Polskiej), pastor Leszek Wakuła z Baptystycznej Akcji Charytatywnej i ks. Doroteusz Sawicki z Eleos Kościoła Prawosławnego.
Iwona Baraniec opowiedziała o inicjatywach, które Diakonia Polska podejmowała i podejmuje na rzecz uchodźców. Mówiła o pomocy rzeczowej dla uchodźców przekraczających granicę polsko-białoruską. Przybliżyła też działania na rzecz uchodźców z Ukrainy: program wsparcia finansowego, wsparcie parafii, które przyjęły uchodźców pod swój dach, wsparcie centrów recepcyjnych, transporty uchodźców do Polski i innych krajów, a także pomocy rzeczowej do Ukrainy.
Pastor Leszek Wakuła mówił o inicjatywach Baptystycznej Akcji Charytatywnej. Zwrócił uwagę przede wszystkim na działalność zboru baptystycznego w Chełmie, gdzie kilka tysięcy uchodźców mogło znaleźć nocleg i pomoc. Ks. Doroteusz Sawicki opowiadał o działaniach prawosławnego Eleosu, m.in. o programach integracyjnych, kursach językowych czy obozach wakacyjnych i terapeutycznych.
